Her Yeni Motor Beceride Risk Algısı Yeniden mi Öğrenilir?
Önceki araştırmalar (Campos et al., 1978, 1992), bebeklerin yükseklik korkusunun emekleme deneyimiyle geliştiğini göstermişti. Adolph ve ekibi (1993; 2000; 2013), bebeklerin bu öğrendiklerini yürüme gibi yeni hareket türlerine aktarıp aktaramadığını araştırdı.
Yürümeye Geçişte Geliştirilen Risk Algısı Değişir mi?
8-12 aylık emeklemede deneyimli bebekler, tehlikeli eğimleri fark edip durabiliyordu.
Ancak aynı bebekler 12-14 ayda yeni yeni yürümeye başladıklarında düşme risklerini fark edemeyip tehlikeli yerlere adım atıyorlardı. Öğrendikleri motor becerileri yürüme aşamasına geçerken unutmuş gibiydiler.
Bebekler, her yeni hareket becerisi için çevreyi yeniden öğrenirler. Emekleme sırasında öğrendikleri riskleri, yürümeye başladıklarında tekrar deneyimlemeleri gerekir. Risk algısı, genelleştirilmiş bir bilgi değil, her yeni motor beceride yeniden kazanılan bir yetenektir.
Yeni yürümeye başlayan bebekler defalarca düşmelerine rağmen aynı hataları tekrarlamaya devam etti. Düşmeleri onlar için bir öğrenme deneyimi oluşturmuyordu.
4. Bebekler Düşmekten Ders Çıkarır mı?
Bebekler düştüklerinde bundan ders çıkarır mı, yoksa keşfetmeye devam eder mi?
Önceki araştırmalar, bebeklerin yükseklikten kaçınmayı emekleme veya yürüme aşamalarında ayrı ayrı öğrendiğini göstermişti. Ancak, bebeklerin düşmelerini bir hata olarak görüp öğrenip öğrenmediği bilinmiyordu. Han & Adolph (2020), 13-19 aylık bebeklerin düşmelere nasıl tepki verdiğini test etti.
563 düşme izlendi ve 138 bebek incelendi.
Düşme sonrası bebeklerin verdiği tepkiler incelendi:
- Ağlıyorlar mı?
- Tekrar düşme riski olan yerlere gidiyorlar mı?
- Ne kadar sürede toparlanıp keşfe devam ediyorlar?
• Bebeklerin sadece %4’ü düştükten sonra ağladı.
• %92’si düştükten birkaç saniye içinde oyuna ve yürümeye devam etti.
• Daha önce düştükleri yerlere tekrar gitmekten çekinmediler.
Sonuç olarak,
Bebekler düşmeyi önemli bir hata olarak görmez.
Düşmek, bebeklerin keşif sürecini durdurmaz.
Bebekler hatalarından ders çıkararak değil, tekrarlı deneme yanılma yoluyla öğrenir.
Bebekler Keşfederek Öğrenir!
Bebekler hareket etmeyi hataya dayanarak değil, keşfederek öğrenirler. Yani, bir kere düşmeleri onları durdurmaz, aksine tekrar denemeye teşvik eder! Hata yapmak, onlar için bir engel değil, sürecin doğal bir parçasıdır.
Kaynakça
Adolph, K. E. (1993). Learning in the development of infant locomotion. Monographs of the Society for Research in Child Development, 58(Serial No. 233). https://doi.org/10.2307/1166064
Adolph, K. E. (2000). Learning to keep balance. Advances in Infancy Research, 12, 1-51.
Adolph, K. E., & Berger, S. E. (2006). Motor development. In D. Kuhn & R. S. Siegler (Eds.), Handbook of Child Psychology (6th ed., Vol. 2, pp. 161-213). Wiley.
Han, D., & Adolph, K. E. (2020). The impact of errors in infant development: Falling like a baby. Developmental Science, 24, e13069. https://doi.org/10.1111/desc.13069
